Merhaba, bu yazımda sizlere Koreli-Amerikan gazeteci yazar Euny Hong’un 2019’da kaleme aldığı 2020’de de Kuraldışı Yayıncılık tarafından Seda Toksoy çevirisi ile dilimize kazandırılan Nunçi isimli kitabı tanıtmak istiyorum.
Kore kültürüne ve diline ilgisi olmayanların Nunçi de ne ola ki sorularını hemen cevaplayalım. Nunçi (눈치)’yi ben en kısa şekilde farkındalık ve uyum sağlama becerisi olarak nitelendiriyorum. Örneğin karşındaki kişinin söylediklerinden aslında kast ettiği şeyin ne olduğunu anlamak, biraz satır aralarını okumak ve buna göre aksiyon almak gibi. Türkçe’si Leb demeden Leblebi’yi anlamak gibi düşünebiliriz. Uyanık olmak, ortamı incelemek ve sezmek. Asıl senden beklenilen şeyin ne olduğunu anında (en hızlı şekilde olması önemli çünkü nunçi de hız her şey demek) “çakmak” ve ona göre kendini konumlandırmak.
İşte bu kitapta da yazar Korelilerin kültürlerinde belki de 6. hissin bir varyasyonu olarak kabul edebileceğimiz nunçi kavramının aslında hepimizin hayatında olduğunu ancak bunu kullanıp kullanmadığımızın çok da farkında olmadığımızı vurguluyor. Nunçi nedir? sorusuyla başladığı kitapta verdiği tanım da hayli şiirsel geldi bana.
Göz tartımı ya da ahenk, güven ve bağ oluşturmada başkalarının düşünce ve duygularını incelikle tartma sanatı.
Bunun ardından Kore’nin yakın tarihine odaklanarak, Korelilerin ülkelerini ekonomik bir güç haline getirişlerinin temelinde, gelişen ülkeleri gözlemlemekte, anlamakta ve uygulamaya sokmakta bu Nunçi becerilerini çok iyi kullanmaları olduğunu ifade ediyor. 19. yüzyıldaki uzun çalkantılı siyasi ve toplumsal hayatın ardından gelen Kore Savaşı ile tamamen yok olan bir ülkenin, nasıl küllerinden bu kadar hızlı doğduğuna verilen tek cevabın Nunçi olması hayli iddialı. Ardından gelen ikinci bölüm olan Bir Kore Süper Gücü başlığı altında da bu iddianın temelleri örneklerle zenginleştirilerek verilmeye çalışılıyor.
İkinci bölümde benim en çok dikkatimi çeken bir Koreli’nin gözünden 2018’de yapılan Güney Kore-Kuzey Kore Zirvesi’ndeki iki liderin, Moon Jae-in ve Kim Jong-un, tüm görüşme boyunca nunçileri sayesinde birbirlerine üstünlük göstermemeye dikkat ederek simetrik bir şekilde hareket etmelerini ele alışıydı. Yazara göre bu sayede birbirlerine olan davranışlarından hiçbir karşıt anlam üretilmemesine dair sözsüz olarak aldıkları bu önlemler dünyaya karşı iki ülkenin birleşmesinin olmasa da Koreli olarak “bir ve eşit” olduklarının bir yansıması. Bu bölümde ayrıca Kore’nin tarihinden günümüz modern Kore’sine nunçinin toplumda ne kadar önemli görüldüğü de ifade ediliyor.
Üçüncü bölüm olan Nunçi Engelleri bölümünde Nunçi ve Empati’nin karşılaştırılması yapılırken, bu bölümde her bölümün sonunda olduğu gibi okuyucuya sorulan sorular kendi kendinizin Nunçi seviyesini belirlemekte yardımcı oluyor. Olaylar karşısında seçeceğiniz tavrı belirleyen seçeneklerden hangisi sizin Nunçi’nizin hızlı ve yüksek olduğunu hangisinin ise Nunçi’den ne kadar uzak olduğunu açıklamalarıyla anlatmış. Seçilen olaylar da günlük hayatımızda belki de her gün denk geldiğimiz olaylardan olunca bu soru cevap bölümleri kitabı okurken eğlenceli bir hale getiriyor.
Bundan sonraki bölümler ise şu başlıklara sahip ve başlıklar bu bölümlerin neleri içerdiğini, neler beklememiz gerektiğini gayet açıklar nitelikte.
- Dördüncü bölüm: Nunçi’sizlik ya da Nasıl Arkadaş Kaybedilir ve İnsanlar Uzaklaştırılır?
- Beşinci bölüm: İki Göz, İki Kulak, Bir Ağız
- Altıncı bölüm: İlk İzlenimlerinize Güvenmek
- Yedinci bölüm: Nunçi ve İlişkiler
- Sekizinci bölüm: İşyerinde Nunçi
- Dokuzuncu bölüm: Gergin İnsanlar İçin Nunçi.
Yazar bu bölümler içerisinde kendisini bu kitabı yazmaya iten yaşamını da bizlerle paylaşıyor. Amerika’da New Jersey kentinde doğan yazar 12 yaşındayken ailesi ile birlikte dilini bile bilmediği ana vatanına Kore’ye göç ediyor. Bu yaşına kadar gittiği okuldan, yaşadığı çevreden bambaşka bir ortama uyum sağlamada başarılı olmasının nedeninin yaptığı hatalar sayesinde geliştirdiği nunçisi olduğunu belirtiyor.
Yazar Euny Hong, Seul’de geçen okul yaşamının ardından üniversite okumak üzere tekrar Amerika’ya dönüyor ve gazetecilik kariyerinde ilerliyor. Bir taraftan da Kore kültürünün Amerika’daki ilgi çeken ancak çok bilinmeyen yönlerini ele alan kitaplar yazıyor. Bugün tanıtımını yaptığım Nunçi’nin yanı sıra henüz dilimize çevrilmeyen iki kitabı daha mevcut. Bunlar da The Birth of Korean Cool: How One Nation Is Conquering the World Through Pop Culture ve tüm dünyadan örneklerin yer aldığı Kept: A Comedy of Sex and Manners isimli kitapları. Yazım dili oldukça akıcı olan Nunçi’den sonra bu kitapları da merak etmiyor değilim. Dilimize kazandırılıp kazandırılmayacağını ilerleyen süreçte göreceğiz.
Tabii ki kimse nunçisini geliştirdiği diye %100 hatasız olamaz ancak ne kadar anlayışımızı yükseltip, girdiğimiz ortamı bir bakışta okuyup, işaretlerin farkına varıp ona göre kendi yolumuzu çizme veya rolümüzü belirleme konusunda ilerlersek hayat belki de daha az yıpratıcı olabilir.
Konuya ilgisi olanlar için yazarın bu konuda yaptığı söyleşi ve konuşmaları aşağıya link olarak ekleyeceğim.
Sizin de nunçi ile ilgili anılarınız varsa bizimle yorum olarak paylaşırsanız seviniriz.
Gelecek yayında başka bir eser ile görüşmek üzere,
Hoşçakalın!
GÜN'den 